Tekst achterflap

De tijd tussen 1930 en 1960 is beschreven als een tijd van ‘magere jaren’ voor de natuurbescherming in Nederland. Deze drie decennia waren immers de tijd van economische crisis, massawerkloosheid, van oorlog en vijf jaar Duitse bezetting, gevolgd door een moeizame periode van wederopbouw en de moderne ontwikkeling van landbouw en industrie. Natuurbescherming had intussen géén prioriteit. Het was destijds letterlijk nog ondenkbaar om boerenbedrijven te sluiten om natuur meer ruimte te geven. Tussen 1930 en 1960 ging in Nederland heel veel natuur verloren en tegelijkertijd maakten weinig mensen zich daar zorgen om. Wat deden de natuurbeschermers in die tijd? Er bestond al een dicht netwerk van mensen, verenigingen, stichtingen en overheidsinstanties, die zich bezighielden met de bescherming van natuur en landschap. Hoe werkten zij met elkaar samen? Welke strategieën en welke argumenten gebruikten ze om hun thema against the odds, in ongunstige omstandigheden toch op de politieke en maatschappelijke agenda te plaatsen? Dit boek vertelt het verhaal van deze natuurbeschermers: van de mensen, hun organisaties, hun denken en handelen.

Biografie

Kristian Mennen is opgeleid als politiek historicus en werkt actueel als natuur-, milieu- en landbouwhistoricus. Hij werkte van 2019 en 2022 in Nijmegen aan een postdoc-project over de geschiedenis van de natuurbeschermingsbeweging in Nederland; dit boek is daar een product van. Tegenwoordig is hij postdoctoraal onderzoeker aan de Vrije Universiteit Brussel.

Inhoudsopgave

Inleiding 7 Deel 1 Een weids landschap van natuurbeschermingsorganisaties 15 1 Amateur-veldbiologen en professionals 18 2 Dierenbescherming en vogelbescherming 23 3 Natuurmonumenten 26 4 Bondgenoten 37 5 De provinciale Landschappen 41 6 Staatsbossen en staatsnatuurmonumenten 46 7 Wetgeving voor bossen, landgoederen en buitenplaatsen 53 Deel II Ontginning en werkverschaffing in de jaren dertig 56 8 Nederland en de economische crisis 59 9 Ontginning en werkverschaffing 62 10 Het Geuldal en de Contact-Commissie 72 11 De Contact-Commissie en de ontginning van woeste gronden 76 12 Natuurbescherming en het primaat van de informele contacten 83 13 Intermezzo: internationale en koloniale natuurbescherming 90 14 Professionalisering onder druk 95 15 Nieuwe wetgeving en de Natuurbeschermingsbeschikking 99 Deel III Natuurbeschermers tijdens de Tweede Wereldoorlog 104 16 Een nieuw regime, een nieuw departement: natuurbescherming in 1940-1941 109 17 Natuurbescherming onder Duitse bezetting: interne veranderingen 117 18 Natuurbescherming onder Duitse bezetting: beperkingen en gelijkschakeling 125 19 De Commissie Weevers en het systeem van informele afspraken 132 20 Dijken en nieuw land: de natuurbescherming en de nieuwe Zuiderzeepolders 139 21 De Rijksdienst voor het Nationale Plan 142 22 Overheidsmaatregelen ten behoeve van het natuurschoon 145 23 Verwoesting van het Nederlands bosbezit 153 24 ‘Goed’ en ‘fout’ in de oorlog 177 Deel IV ‘Natuurmaniakken’ tegen ‘opperboeren’ 182 25 Een nieuw regime, nieuwe uitdagingen 186 26 Verjonging en democratisering 192 27 Natuurbescherming en landbouw 204 28 Natuurbescherming en Defensie 220 29 Rijkswaterstaat en natuurbescherming in het Deltagebied 226 30 Bouwstenen voor de Natuurbeschermingswet 233 Conclusie 247 Noten 253 Bibliografie 292 Verantwoording 311 Register 313

Details