Tekst achterflap

Dit cahier handelt over de medische geschiedenis in de bloeitijd van de scholastiek (1200-1347) en bestaat uit drie delen.
Deel één focust op de universitaire scholastische leermethode voor de kandidaat-medicus. Deze methode wordt aan de hand van voorbeelden belicht (het oog, de vrouwelijke borst, de overdracht van ziekten). Na de dertiende-eeuwse encyclopedisten richten we ons naar de medicus Bernard van Gordon en de chirurg Hendrik van Mondeville, die beiden rond 1300 een belangrijk medisch boek nalieten.
Deel twee behandelt de zorg voor de zieke mens en het dode lichaam. De volgende onderwerpen komen aan bod: de preventieve zorg, de diversiteit van de Vlaamse vrouwen betrokken in de ziekenzorg, de getuigenissen van twee patiënten, de hongersnood van 1315-1317 en ten slotte de verscheidene zorgmethodes voor het dode lichaam.
Deel drie begeeft zich met de volgende topics naar de ‘franjes’ van de geneeskunde: een encyclopedist die de medici onbekwaam acht, verscheidene legenden die de spot drijven met belangrijke artsen uit de oudheid, uitspraken van het kerkelijk recht over de mannelijke impotentie en ten slotte de prille verschijning van het vrouwelijke decolleté.

Johan R. Boelaert was internist-nefroloog (KU Leuven en Parijs). Hij werkte als clinicus in het Brugse St-Janshospitaal (AZ St-Jan). Hij bouwde er ook een afdeling infectieziekten uit en verrichtte onderzoek over infectieziekten bij dialysepatiënten en over HIV. Hij is actief in de Brugse medisch-historische werkgroep ‘Montanus’. Hij schreef onder meer Zes eeuwen infectie in Brugge, 1200-1800 (2011, Leuven) en verzorgde vier cahiers uit deze reeks (nummers 3, 6, 12 en 14).

Biografie

Johan R. Boelaert was internist-nefroloog (KU Leuven en Parijs). Hij werkte als clinicus in het Brugse St-Janshospitaal (AZ St-Jan). Hij bouwde er ook een afdeling infectieziekten uit en verrichtte onderzoek over infectieziekten bij dialysepatiënten en over HIV. Hij is actief in de Brugse medisch-historische werkgroep ‘Montanus’. Hij schreef onder meer Zes eeuwen infectie in Brugge, 1200-1800 (2011, Leuven) en verzorgde vier cahiers uit deze reeks (nummers 3, 6, 12 en 14).

Inhoudsopgave

Dankwoord 7 Inleiding 9 Deel I. De evolutie van de medische kennis 13 Hoofdstuk 1 De scholastische methode in de medische opleiding 15 Hoofdstuk 2 Voorbeelden van het scholastisch medisch denken 21 Hoofdstuk 3 De overdracht van menselijke lichaamskenmerken en ziekten, ca. 1300 27 Hoofdstuk 4 De dubbele boodschap van de encyclopedisten over de ‘plaaginsecten’ 29 Hoofdstuk 5 De medicus Bernard van Gordon 33 Hoofdstuk 6 De chirurg Hendrik van Mondeville 37 Deel II. De ziekenzorg en de verzorging van de doden 43 Hoofdstuk 7 Variaties rond het thema van het Regimen 45 De geneeskunde in de bloeitijd van de scholastiek Hoofdstuk 8 Het brede palet van de ziekenzorg in vrouwelijke handen 51 Hoofdstuk 9 Getuigenissen van zieken 59 Hoofdstuk 10 De grote hongersnood van 1315-1317 63 Hoofdstuk 11 De verzorging van de doden 67 Deel III. De geneeskunde met een ‘randje’ 77 Hoofdstuk 12 Roger Bacon hekelt de medici 79 Hoofdstuk 13 Autoriteiten in de geneeskunde als slachtoffers van moraliserende legenden over lust en list 81 Hoofdstuk 14 Impotentie, het kerkelijk recht en de expertise van ‘vroede’ vrouwen 87 Hoofdstuk 15 Het prille begin van het decolleté 91 Samenvatting 93 Résumé 95 Summary 97 Bibliografie 99 Personenregister 103 Algemeen register 105

Details