Vanaf woensdag 10 februari gaat de deur van Roelants op een kiertje open: boeken is vanaf dan weer mogelijk. Niet in de winkel helaas, maar wel nét erbuiten. Om het allemaal in goede banen te leiden, heeft de overheid wat spelregels opgesteld. Deze zijn als volgt:

• Bestellen kan via roelants.nl / roelants@roelants.nl / 024-3221734
• De tijd tussen bestelling en afhalen is ten minste vier uren;
• Afhalen kan alleen op afspraak; en
• U komt alleen uw boeken afhalen.

Als uw boeken binnen zijn, zullen wij uiteraard contact met u opnemen om een tijd af te spreken voor het afhalen van de boeken. 

Wij kijken ernaar uit u weer bij de boekhandel te zien!

Wouter & Julius

Prof.dr. Maria Grever, Erasmus School of History, Culture and Communication, houdt op vrijdag 19 februari 2021 om 16.00 uur haar afscheidscollege aan de Erasmus Universiteit. De titel is: Een ecologische breukervaring? Corona en historisch besef. Dit afscheidcollege zal te volgen zijn via een livestream. Aanmelden daarvoor is niet noodzakelijk; u kunt om vier uur exact het college via de link bijwonen. 

Daarnaast verschijnt van dit afscheidscollege een tweetalige (NL/ENG) uitgave bij Uitgeverij Verloren. Deze zal te zijner tijd voor € 5,- bij ons verkrijgbaar zijn. Mail of bel ons om alvast een exemplaar te reserveren!

Ben Lerner, The Topeka School / Leerjaren in Topeka

Aan het begin van het boek is de dan zeventienjarige hoofdpersoon Adam Gordon de weg in het donker van de nacht kwijt. Die verontrustende situatie is metaforisch voor de situatie waarin de Verenigde Staten zich maatschappelijk bevindt in het Trumptijdperk, wat tevens de tijdsperiode is van waaruit het veellagige verhaal vanuit de verschillende perspectieven van Adam, zijn vader Jonathan en zijn moeder Jane wordt verteld. De meeste gebeurtenissen spelen zich af rond 1996, wanneer Adam als laatstejaars scholier een van de beste op nationale debatwedstrijden is en de liberale psychologen Jonathan en Jane een gespannen huwelijk doormaken en bij de Foundation werken, maar voor hun geschiedenis wordt soms ook terug gereikt naar de jaren vijftig, zestig en tachtig. Daardoor krijgen gebeurtenissen en vooral de psychologie en het intellectualisme van Jonathan en Jane context en verklarende diepgang. Een nog weer andere laag in het boek is dat het een heel scala aan grote thema’s door laat klinken. Het is knap hoe Ben Lerner hetgeen de hoofdpersonen meemaken, voelen en vertellen, weet te gebruiken om kleur en inhoud aan die thema’s te geven. Juist daarmee blijft het boek ook mooi klein.

Een van de belangrijkste thema’s komt naar voren in de stukken waarin Jane vertelt – in mijn ogen is zij zonder meer de meest interessante figuur in het boek. Uit haar verhaal blijkt niet alleen van kracht en kwetsbaarheid, het laat vooral subtiel zien hoe vaak denigrerend met vrouwen wordt omgegaan en bijvoorbeeld ook hoe het hebben van een succesvolle carrière voor vrouwen in bepaalde opzichten moeilijker is, zowel door de opstelling van mannen als andere vrouwen. Zo zegt haar vriendin Sima: “Jane, you’re making too much of this; we’ve just distanced a little since you’ve become so busy with your career”. Een ander groot thema is de kracht van taal en speech. Deze kunnen prachtig en uitdrukkingen van humaniteit zijn, maar ook ontregelend en onwaarachtig. Zo past een tegenstander van Adam tijdens een debat de zogenoemde “spread” toe: “The key was to be a bully, quick and vicious and ready to spread an interlocutor with insults at the smallest provocation.” Hier is de “spread” uiteraard de metafoor voor het huidige politieke debat in Amerika en wellicht ook daarbuiten, zoals elders in het boek de door de Nazi’s omarmde “World Ice Theory” (“Welteislehre”) het misbruik door regeringsleiders van fake news representeert. Lerner zet de thema’s en de ontwikkeling ervan in de tijd door schilderijen, boeken, films, muziek en bekende personen – zoals Ronald Reagan, Bill Clinton, Bob Dole, de beruchte homoseksuelen hatende familie Phelps, Oprah, Barack Obama en Donald Trump – soepel in het verhaal te verwerken. Gaandeweg zien vooral Jane en Adam in dat het liberalisme in gevaar is en dat het einde van de geschiedenis (Francis Fukuyama; in het boek niet genoemd, maar naar ik aanneem wel bedoeld) verder uit zicht raakt. De slotscenes van het boek – kinderen op een glijbaan en de politie bij een betoging – benadrukken dat sterk.

The Topeka School is naar mijn idee een goed geschreven en origineel boek. Een boek ook dat tot verder denken uitdaagt, maar dat niet steeds gemakkelijk is. Dat komt niet alleen door de veellagigheid ervan, ook de structuur draagt daaraan bij. Daarnaast valt soms alleen indirect of door passages veel verderop in het boek vast te stellen wanneer een gebeurtenis zich afspeelt. Bovendien wisselt het vertellersperspectief en daarmee de stijl en psychologie van de verteller tussen de hoofdstukken, die grotendeels om en om betrekking hebben op Adam, Jonathan en Jane. Omdat het boek zo rijk is aan thema’s, nodigt het zeer uit tot verdere discussie. Ook daarom beveel ik het aan.

Piet Hein van Kempen (14 november 2020)

Marieke Lucas Rijneveld, Mijn lieve gunsteling

Binnen twee jaar na haar eerste roman, waarmee Marieke Lucas Rijneveld (geb. 1991) als jongste auteur ooit en als eerste Nederlandse auteur de International Booker Prize van 2020 won, heeft ze een tweede grote en grootse roman gepubliceerd. Er is al veel over geschreven – de kritieken zijn opnieuw lovend. Wat kan daaraan worden toegevoegd?

Het is inderdaad opnieuw een magistrale roman, die de lezer vasthoudt maar tege­lij­ker­tijd ook afstoot; een roman over een liefde die zowel vertederend als huiveringwekkend, wreed en smerig is. Bijna 400 bladzijden lang is dezelfde persoon aan het woord, een veearts die vertederd raakt door een jong meisje op een van de boerderijen waar hij komt, die mede vanwege calamiteiten die zich voordoen in haar gezin en het bedrijf van haar vader, bezorgd is om haar welzijn, die terwijl hij zich om haar bekommert, langzamerhand – of eigenlijk al vrij snel – hartstochtelijk verliefd op haar wordt, steeds vaker haar bezoekt, haar meeneemt, deels meegaat in haar fantasieën, deels die probeert te sturen, die haar steeds intiemer aan­raakt, haar inwijdt in de seksualiteit en haar uiteindelijk verkracht, waarbij het meisje zelf een tamelijk passieve rol lijkt te vervullen. Dat hij zijn eigen zoon een tijdje met het meisje laat scharrelen, en ook anderszins zijn eigen gezin en huwelijk overhoop haalt door zijn verliefd­heid maakt het allemaal nog schrijnender. Over dat alles vertelt de veearts in de eerste per­soon enkel­voud. De lezer komt nooit buiten het hoofd van de verteller. Zijn woorden zijn voornamelijk gericht aan het meisje zelf, die hij aanspreekt als zijn ‘lieve gunsteling’, zijn ‘hemelse uitverkorene’, ‘praaldier’ en met nog veel meer van dergelijke woorden. Maar in toenemende mate blijken er nog andere adressanten van zijn woorden te zijn: de magistraten, de rechters voor wie hij uiteindelijk zal moeten verschijnen, als alles aan het licht gekomen is.

Inderdaad: Nabokovs Lolita klinkt voortdurend mee, net als veel andere meer of min­der ‘grote’ literatuur. Soms wordt die expliciet genoemd (de veearts leest haar voor uit Gerard Reve’s Lieve jongens, citaten uit Proust en Emily Brontë worden vermeld in de verantwoor­ding), vaak blijft de verwijzing ook impliciet. Ook songteksten uit de muziek van rond de vorige eeuwwisseling (Leonard Cohen, Kurt Cobain en andere) maken deel uit van de vele intertekstuele lagen van de roman. Temidden van die lagen vinden we overigens ook de eerste roman van de schrijfster zelf. De boerderij, het meisje en de veearts herkennen we onmiddel­lijk. Maar tegelijk zijn ze niet helemaal hetzelfde. Net als in de eerste roman is een broer over­leden en is de moeder afwezig, maar opnieuw: op een andere manier dan eerst. Het meisje dat in de eerste roman het perspectief bepaalt is wel en niet dezelfde die vanuit het perspectief van de veearts bekeken en aangeschreven wordt. Het meisje uit de eerste roman fantaseert over ondergedoken Joden, deze uit de tweede roman spreekt ’s nachts regelmatig met Hitler en met Freud). Een van de redenen waarom Marieke Lucas Rijneveld niet te vergelijken is met andere beginnende schrijvers die hun eigen leven als materiaal nemen, is de wijze waarop en de mate waarin zij autobiografie tot fictie weet te maken. Recensenten die zich in de eerste roman stoorden aan volgens hen niet kloppende zaken (de leeftijd van het meisje past niet bij de taal die ze gebruikt of de gedachten die ze heeft) zullen hopelijk in deze tweede roman ont­dekken dat dat precies een van de manieren is waarop de schrijfster duidelijk maakt dat het hier om fictie gaat.

Maar het meest bijzondere aan deze roman is, meer nog dan in de eerste, de taal waar­in hij geschreven is. Er zijn 42 hoofdstukken, maar geen alinea’s in het boek. De zinnen zijn soms pagina’s lang. En toch leest het als de muziek van Bach: eindeloos voortdansend zonder dat het ooit ondoorzichtig wordt. Het is taal die je bijna vanzelf hardop gaat lezen. Zoals je bij Couperus soms kunt genieten van het ritme van de soms zelf bedachte woorden en de orde waarin ze geplaatst zijn terwijl je bijna vergeet in je op te nemen wat ze vertellen, zo over­kwam het mij ook in dit boek. Het boek leest als poëzie.

Paul van Tongeren